พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้ มาแสดงแก่พระเจ้าโกศลแล้ว
ตรัสว่า ดูก่อนมหาบพิตร ธรรมดาพระราชาควรละการลุอำนาจอคติ เสวย
ราชสมบัติโดยธรรม แล้วทรงประชุมชาดกว่า ภัณฑุติณฑุกเทวดา ในครั้งนั้น
ได้มาเป็นเราผู้ตถาคต ฉะนี้แล.
จบอรรถกถาภัณฑุติณฑุกชาดก
จบอรรถกถาติงสตินิบาต

รวมชาดกที่มีในวรรคนี้ คือ

1. กิงฉันทชาดก 2. กุมภชาดก 3. ชยทิสชาดก 4. ฉัททันต-
ชาดก 5. สัมภวชาดก 6. มหากปิชาดก 7. ทกรักขสชาดก 8. ปัณ-
ฑรกชาดก 9. สัมพุลาชาดก 10. ภัณฑุติณฑุกชาดก และอรรถกถา.

จัตตาฬีสนิบาตชาดก

1. เตสกุณชาดก

ว่าด้วยนกตอบปัญหาพระราชา

(พระราชาตรัสว่า) เราขอถามเจ้าเวส-
สันดร นกเอ๋ย ขอความเจริญจงมีแก่เจ้า กิจอะไรที่
บุคคลผู้ประสงค์เสวยราชสมบัติกระทำแล้ว เป็นกิจ
ประเสริฐ.
[2439] (นกเวสสันดรทูลว่า) นานนักหนอ
พระเจ้ากังสราช พระราชบิดาของเรา ผู้ทรงสงเคราะห์
ชาวเมืองพาราณสี เป็นผู้ประมาท ได้ตรัสถามเราผู้
บุตร ซึ่งหาความประมาทมิได้.
[2440] ข้าแต่บรมกษัตริย์ ธรรมดาพระราชา
ควรห้ามมุสาวาท ความโกรธ และความร่าเริงก่อนที
เดียว แต่นั้น พึงตรัสสั่งให้กระทำกิจทั้งหลาย คำที่ข้า
พระพุทธเจ้ากล่าวมานั้น นักปราชญ์ทั้งหลายกล่าวว่า
เป็นกิจของพระราชา.
ข้าแต่พระบิดา เมื่อก่อนพระองค์ทรงรักใคร่
และเกลียดชังแล้ว พึงทรงทำกรรมใด กรรมนั้นที่
พระองค์ทรงทำแล้ว พึงยังพระองค์ให้เดือดร้อนโดย